Rất nhiều người tiêu dùng hiện nay thắc mắc về beta – glucan (β-glucan) do hiện nay trên thị trường có nhiều sản phẩm thực phẩm hàng ngày, thực phẩm chức năng và cả những thực phẩm dành cho trẻ nhỏ như sữa bột được quảng cáo là có beta-glucan. Vậy thực chất beta-glucan là gì? Trong tự nhiên thường gặp ở đâu? Beta- glucan tốt như thế nào tới sức khỏe?
β-Glucan (beta-glucan) là hợp chất đường liên phân tử được tạo nên từ các đơn phân tử D-glucose gắn với nhau qua liên kết β-glycoside. Các β-Glucan là nhóm các phân tử được phân biệt dựa vào phân tử khối, độ hòa tan, độ nhớt và cấu trúc không gian 3 chiều. Các hợp chất này thường tồn tại dưới dạng phổ biến là cellulose của thực vật, vỏ cám của hạt ngũ cốc, thành tế bào của nấm men, nấm và vi khuẩn. Một số loại β-Glucan được sử dụng như chất dinh dưỡng ở người như hợp chất tạo mịn và chất sơ hòa tan, tuy nhiên lại có thể bị biến đổi trong trong quá trình đun sôi.
Nấm men và nấm y học hấp thụ các β-glucan cho khả năng thích nghi với quá trình đề kháng. Các nghiên cứu đã cho thấy dạng hợp chất không hòa tan (1,3/1,6) β-glucan có hoạt tính sinh học cao hơn dạng (1,3/1,4) β-glucan.[1] Sự khác nhau giữa liên kết β-glucan và cấu tạo hóa học chủ yếu là do độ hòa tan, phản ứng và hoạt tính sinh học.
Tác dụng diệt tế bào ung thư
Tác dụng tích cực của Beta Glucan lên các tế bào ung thư khá đa dạng, một trong những tác dụng đó là kích hoạt và làm tăng số lượng của các tế bào miễn dịch của cơ thể gọi là macrophage và tế bào sát thủ tự nhiên NK Cell . Macrophage là hàng rào miễn dịch đầu tiên bảo vệ và chống lại bất cứ yếu tố ngoại lai nào xâm nhập cơ thể, kể cả các tế bào ung thư .
Phòng chống nhiễm trùng
Alpha-Beta Technologies đã tiến hành một loạt các thử nghiệm trên người vào những năm 1990 để đánh giá tác động của β-glucan đến việc kiểm soát nhiễm khuẩn ở bệnh nhân có nguy cơ cao khi phẫu thuật. Trong thử nghiệm ban đầu, 34 bệnh nhân được lựa chọn ngẫu nhiên (mù đôi, có kiểm chứng với nhóm giả dược) . Nhóm bệnh nhân được sử dụng PGG-glucan ít bị biến chứng lây nhiễm hơn hẳn so với nhóm giả dược (1,4 nhiễm trùng cho mỗi bệnh nhân bị nhiễm bệnh với nhóm PGG-glucan so với 3,4 nhiễm trùng cho mỗi bệnh nhân bị nhiễm với nhóm giả dược). Các dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng cũng cho thấy có giảm sử dụng kháng sinh tiêm tĩnh mạch và rút ngắn thời gian nơi các bệnh nhân chăm sóc đặc biệt có sử dụng PGG-glucan so với bệnh nhân nhận giả dược.
Chống phơi nhiễm bức xạ
Các nghiên cứu cho thấy Beta Glucan nâng cao liều gây chết của động vật với bức xạ, Nghiên cứu invitro cho thấy β-glucan có thể tăng bạch cầu hạt và megakaryocyte hình thành thuộc tế bào gốc máu.
Chữa lành vết thương
Hoạt động thực bào được biết là đóng vai trò quan trọng trong việc chữa lành vết thương sau phẫu thuật hoặc chấn thương. Trong cả hai nghiên cứu trên động vật và con người, việc điều trị với β-glucan đem lại những kết quả tốt như nhiễm trùng ít hơn, tỷ lệ tử vong giảm, các mô sẹo tăng độ bền.
Viêm mũi dị ứng
Beta Gucan uống làm giảm các triệu chứng bệnh viêm mũi dị ứng thông qua việc làm giảm cytokine IL-4 , IL-5 và làm tăng nồng độ IL-12
Viêm khớp
Dùng cộng hưởng từ, cho thấy Beta Glucan làm giảm sự ô xy hóa tế bào trong quá trình tiến triển bệnh viêm khớp, gợi ý vai trò của Beta Glucan trong điều trị viêm khớp
Các ứng dụng khác
Beta Glucan có tác dụng làm giảm cholesterol huyết thanh và lipoprotein gan, dẫn đến hạ thấp xơ vữa động mạch, giảm nguy cơ các bệnh tim mạch nguy hiểm, các loại thực phẩm có chứa Beta Glucan có tác dụng tăng nhu động ruột , cải thiện các vấn đề về đường tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu cho thấy Beta Glucan có khả năng làm hạ đường huyết, giảm thiểu các nguy cơ tim mạch ở bệnh nhân tiểu đường.
Theo Glucankiddy.com
................................................................................
Beta Glucan, một loại thuốc tiềm năng trong điều trị hỗ trợ, tăng cường miễn dịch ở bệnh nhân ung thư
Vaclav Vetvicka, Tiến sĩ Phó Giáo sư tại Khoa Bệnh học, Phòng thí nghiệm và khoa miễn dịch học của Trường Y, Đại học Louisville, Hoa kỳ
(Louisville, KY 40202, United States)
Đăng trên tạp chí ung thư lâm sàng thế giới ngày 10/02/2011; 2(2); 115-119 (World J Clin Oncol 2011 February 10; 2(2): 115-119)
Beta Glucan, nằm trong nhóm hợp chất có hoạt tính sinh học nguồn gốc tự nhiên, là loại hợp chất có tác dụng điều chỉnh đáp ứng sinh học. Những chất này có trong các thành phần tạo nên lớp bảo vệ thành tế bào nấm, men bia, ngũ cốc và tảo biển. Mặc dù gần 160 năm được nghiên cứu một cách tỉ mỉ, các cơ chế hoạt động của chúng vẫn chưa được lý giải một cách chính xác. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được vai trò quan trọng của Beta Glucan trong điều trị Ung Thư, miễn dịch, nhiễm khuẩn, giảm stress và phục hồi tủy xương bị hư tổn. Bản báo cáo này sẽ chú trọng đề cập các vai trò khác nhau ít được biết đến nhưng rất tiềm năng của Beta Glucan trong y học. Tóm lại, Beta Glucan có thể được coi là tác nhân điều hòa miễn dịch tự nhiên quan trọng nhất.
Các sản phẩm tự nhiên, hữu ích trong việc ngăn ngừa và điều trị các bệnh khác nhau, luôn được tìm kiếm trong nhiều thế kỷ. Việc nghiên cứu Beta Glucan bắt đầu từ những năm 1960 và 1970. Lịch sử nghiên cứu Beta Glucan được chia làm hai nhánh. Nhánh đầu tiên diễn ra chủ yếu ở châu Âu và Hoa Kỳ và nhánh thứ hai tại Nhật Bản.Nghiên cứu trên Beta Gucan tại Âu-Mỹ được dựa trên kiến thức về tác dụng điều hòa miễn dịch của zymosan một hỗn hợp của các chuỗi saccharides được tách ra từ thành tế bào của Saccharomyces cerevisiae. Zymosan đã được chuẩn bị và nghiên cứu lần đầu tiên bởi Pillemer trong những năm 1940, và kể từ đó nó đã được sử dụng trong rất nhiều nghiên cứu khác nhau. Zymosan là chất kích hoạt mạnh mẽ đại thực bào, là một chất kích thích mạnh và nó thúc đẩy quá trình phân bào của bạch cầu trung tính. Trong nhiều năm, chúng ta đã không nắm rõ được thành phần của khối hợp chất này. Khi zymosan đã được nghiên cứu chi tiết hơn, họ đã xác định được Beta Glucan là thành phần có tác dụng chính trong hợp chất.
Glucan sau đó được tách ra và các hiệu ứng miễn dịch của nó đã được tiếp tục nghiên cứu sâu hơn. Cách tiếp cận Beta Glucan tại Nhật Bản diễn ra hoàn toàn khác. Trong y học Viễn Đông , việc sử dụng các loại nấm dược liệu là một truyền thống lâu đời do đó khi nghiên cứu về các hiệu ứng miễn dịch của Glucan, người ta đã tiến hành nghiên cứu chi tiết về tác động sinh học của những loài nấm này. Kết quả là, Beta Glucan một lần nữa được xác định là nhân tố chính điều chế miễn dịch không đặc thù . Một vấn đề lớn trong việc mô tả tất cả các sản phẩm tự nhiên là chúng có chứa một hỗn hợp phức tạp các thành phần mà mỗi một trong số đó có thể góp phần tự tăng cường sức đề kháng, nhưng đồng thờichúng cũng có thể tiêu diệt lẫn nhau. Beta Glucan từ nấm, và rong biển vốn được biết đến như là hoạt chất thay đổi đáp ứng sinh học nổi tiếng có chức năng kích thích miễn dịch chống lại các bệnh truyền nhiễm và Ung Thư. Không giống như hầu hết các sản phẩm tự nhiên khác, Beta Glucan tinh khiết duy trì tác dụng sinh học cho phép chúng có hiệu quả cả ở mức độ phân tử và tế bào .
Căn cứ vào đa tác động sinh học của Beta Glucan sẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi vai trò điều hòa miễn dịch của sản phẩm cũng tham gia vào cuộc chiến chống Ung Thư. Mặc dù thực tế là hầu hết hệ thống miễn dịch nhận ra được các khối u, nhưng các kháng thể thường không đủ mạnh để ngăn tế bào Ung Thư phát triển. Kể từ khi nghiên cứu khoa học trực tiếp đầu tiên cách đây bốn mươi năm, chức năng chống lại khối u của Beta Glucan đã được chứng minh rõ ràng. Các nghiên cứu tiên phong trên động vật cũng như thử nghiệm trên người cho thấy hoạt động kháng u của chất này đối với nhiều loại u khác nhau như khối u vú, phổi, và Ung Thư đường tiêu hóa. Từ những năm 1980, hai loại Beta Glucan đã được sử dụng thành công như một thành phần truyền thống trong điều trị Ung Thư tại Nhật Bản [5-7].
Một tác dụng khác của Beta Glucan đã được chứng minh vào giữa những năm 1980 là khả năng kích thích tạo máu tương tự như yếu tố kích thích các bạch cầu hạt đơn nhân [8]. Cả Beta Glucan dạng hạt và hòa tan đều giúp phục hồi đáng kể số lượng tế bào trong máu sau khi bức xạ gamma [9]. Thí nghiệm cũng cho thấy rằng Beta Glucan có thể bảo vệ các tác dụng không tốt của thuốc hóa trị liệu [10]. Cơ chế tác dụng của Beta Glucan đối với Ung Thư bao gồm cả phân mảnh bổ thể C3 và kháng thể. Các nghiên cứu của chúng tôi cho thấy phần lớn các tế bào Ung Thư vú ác tính được nhận biết bởi C3 và bị tác dụng gây độc tế bào bởi tế bào NK mang thụ thể CR3 được gắn với Beta Glucan .
Các mẫu cắt bỏ từ khối u vú ở người và dòng tế bào Ung Thư vú tự tạo đã được kiểm tra và các báo cáo được công bố cho thấy có hoạt động di chuyển của các kháng thể đến các khối u và tiến trình opsonin hóa các khối u bằng globulin miễn dịch và C3 được xác nhận .
Hơn nữa, trong khi trong khi các điều tra cũ đã thử nghiệm phần mô sử dụng mô miễn dịch, thì phương pháp kiểm tra của chúng tôi sử dụng cách thức đếm các tế bào Ung Thư, và phương pháp này cho phép định lượng đầy đủ các kháng thể và thành phần C3. Kết quả cho thấy trong khi phần lớn các tế bào ác tính trong khối u mang IgM, IgG và C3, thì các biểu mô vú bình thường xung quanh không có những phân tử này. Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng Beta Glucan tích cực kết hợp với các kháng thể điều này xảy ra một cách tự nhiên trong trường hợp xuất hiện Ung Thư. Thí nghiệm sau đó cho thấy rằng liệu pháp hàng ngày với Beta Glucan hòa tan hoặc không hòa tan trong hai tuần giúp giảm từ 70% -95% trọng lượng khối u so với nhóm đối chứng. Sau khi kết hợp với các kháng thể trên bề mặt của các tế bào Ung Thư, bổ thể C3 sẽ bao lấy các tế bào Ung Thư. Các tế bào có gắn Beta Glucan, chẳng hạn như bạch cầu trung tính trong máu, các đại thực bào, và tế bào NK, sẽ nhận ra các phức hợp kháng thể bổ thể trên và tiêu diệt các tế bào Ung Thư. Beta Glucan kết hợp với các kháng thể là một liệu pháp kết hợp đầy hứa hẹn.
Glucan và tác dụng kích hoạt hệ miễn dịch
Tác dụng của Beta Glucan lên phản ứng miễn dịch đã được chứng minh. Thông thường, Beta Glucan được coi là một nhân tố kích thích miễn dịch tế bào. Việc kết hợp Beta Glucan với một thụ thể cụ thể (đặc biệt là CR3 và Dectin-1) kích hoạt các đại thực bào. Việc kích hoạt này bao gồm một số các quá trình liên kết với nhau bao gồm cả sự gia tăng hóa tăng động, sự di chuyển hướng hóa chất của các đại thực bào tới các hạt mà sau đó trải qua thực bào, việc mất hạt của bạch cầu dẫn đến biểu hiện gia tăng của các phân tử bám dính trên bề mặt đại thực bào, độ bám dính cho lớp nội mạc, và sự di chuyển của các đại thực bào đến các mô. Ngoài ra, sự gắn kết Beta Glucan cũng gây nên quá trình nội bào, đặc trưng bởi sự bùng nổ hô hấp sau khi thực bào của các tế bào xâm nhập (hình thành của các loại ôxy phản ứng và oxy già gốc tự do, siêu oxit triệt, NO, HClO, HIO, vv), tăng cường nồng độ và hoạt động của các enzym thủy phân và trao đổi chất, và quá trình truyền tín hiệu để kích hoạt thực bào khác và bài tiết các cytokine và các chất khác gây nên hiện tượng viêm nhiễm [ví dụ như interleukin (IL) -1, IL-9 và TNF-α.
Beta Glucan đã được sử dụng rộng rãi như một cách thức chống lại nhiễm trùng. Một số mô hình thực nghiệm đã cho thấy Beta Glucan chống lại các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn và sinh vật đơn bào và nâng cao hiệu quả kháng sinh trong phòng chống nhiễm trùng với vi khuẩn kháng kháng sinh. Hiệu quả bảo vệ của Beta Glucan thể hiện trong thử nghiệm nhiễm trùng với Leishmania [12] và L. donovani[13],C. albicans [14], Toxoplasma gondii [15], Streptococcus suis [16], Plasmodiumberghei [17] , Staphylococcus aureus [18], Escherichia coli [19], Mesocestoides Corti[20], Trypanosoma cruzi [21], Eimeria vermiformis [22] và vi khuẩn Bacillus anthracis[23].
Dựa trên các tác động sinh học của Beta Glucan, sẽ không có gì là đáng ngạc nhiên khi nhận thấy Beta Glucan cũng tham gia trong cuộc chiến chống lại căn bệnh Ung Thư. Kể từ nghiên cứu khoa học trực tiếp đầu tiên cách đây bốn mươi năm, hoạt động chống khối u của Beta Glucan đã được chứng minh rõ ràng [24]. Kể từ đó, rất nhiều nghiên cứu trên động vật cũng như con người đã cho thấy Beta Glucan có tác dụng chống lại một loạt các khối u khác nhau. Ngoài ra, tại Nhật Bản, Beta Glucan (β1,3-D-glucan) như Lentinan có nguồn gốc từ nấm Shiitake và K Polysaccharide có nguồn gốc từ Coriolus đa sắc đã được cấp phép làm thuốc điều trị Ung Thư và đặc tính của chúng thường xuyên được cải thiện. Những nghiên cứu gần đây đã nhiều lần chỉ ra rằng Beta Glucan tích cực kết hợp với các kháng thể trong bệnh Ung Thư.
Các thí nghiệm sau đó cho thấy rằng liệu pháp hàng ngày với Beta Glucan dẫn đến giảm 70% -95% trọng lượng khối u so với nhóm đối chứng [25,26]. Tuy nhiên, chúng ta phải ghi nhớ rằng các kháng thể đơn độc không thể làm cho các tế bào khối u biến mất. Cơ chế của những hiệu ứng này dựa trên sự kết hợp chặt chẽ của Beta Glucan với kháng thể chống khối u. . Sau khi kết hợp với các kháng thể trên bề mặt của các tế bào Ung Thư, thành phần C3 sẽ bao lấy các tế bào Ung Thư. Các tế bào có Beta Glucan, chẳng hạn như bạch cầu trung tính trong máu, các đại thực bào, và tế bào NK,nhận ra các phức hợp kháng thể bổ sung và tiêu diệt các tế bào Ung Thư. Beta Glucan kết hợp với các kháng thể là một liệu pháp kết hợp đầy hứa hẹn [27-29].
Kết Luận
Beta Glucan chiếm một vị trí nổi bật trong số các hoạt chất điều hòa miễn dịch được biết đến và thử nghiệm. Beta Glucan tác dụng trên nhiều loại bệnh khác nhau, chẳng hạn như suy giảm miễn dịch, nhiễm trùng vàquan trọng hơn cả là tác động lên sự tăng trường của Ung Thư như đã nêu trong các nghiên cứu. Sự tràn ngập của các loại thực phẩm khác nhau và "các liệu pháp thay thế", thường được cung cấp bởi những người không có chuyên môn, là một xu thế của nhiều năm trước đây. Không có gì đáng ngạc nhiên khi làn sóng này dần dần biến mất. Beta Glucan, đã từng bị chỉ trích bởi nhiều cơ quan chức năng với những khả năng kém cỏi của nó là do không làm rõ được các hiệu ứng phức tạp của nó. May mắn thay, trong thập kỷ qua, các nghiên cứu trong những phòng thí nghiệm có uy tín đã làm sáng tỏ các tác dụng của Beta Glucan và họ đã mô tả rõ mối quan hệ giữa cấu trúc và hoạt động của nó. Vì vậy, Beta Glucan cuối cùng sẽ được nhìn nhận đúng đắn hơn so với vài thập kỷ trước đây
Bạn có thể tham khảo thông tin chi tiết bài viết của tác giả về vai trò của Beta Glucan lên bệnh ung thư bằng tiếng anh TẠI ĐÂY
